Денес, Високиот совет[1] на Европскиот суд за човекови права има рочиште во 09:15ч во рамките на постапувањето по случајот Hämäläinen v. Finland (Апликација бр. 37359/09). Случајот се однесува на транс жена која може да добие целосно правно признавање на нејзиниот нов пол само доколку својот брак го претвори во цивилно партнерство.
Рочиштето ќе биде емитувано на интернет страната на Судот (www.echr.coe.int) со почеток од 14:30ч. По рочиштето, Судот ќе ја започне својата расправа која нема да биде достапна за јавноста. Меѓутоа, пресудата ќе биде донесена во подоцнежна фаза од постапката.
Апликантката, Хели Хамалаинен е Финска државјанка која е родена во 1963 година и живее во Хелсинки. Г-а Хамалаинен е родена како маж и има стапено во брак со жена во 1996 година. Брачниот пар доби дете во 2002 година. Во септември, 2009 година, г-а Хамалаинен се подложи себе си на операција за промена на полот од маж во жена. Иако го промени своето име во јуни 2006 година, таа не можеше да го промени својот матичен број во форма која ќе укажува на нејзиниот женски пол доколку нејзината сопруга не даде согласност нивниот брак да се промени и претвори во цивилно партнерство, опција која таа ја одби, или пак доколку брачниот пар не се разведе. Брачниот пар одби да се разведе, бидејќи разводот би бил спротивен на нивните религиски убедувања, а истовремено сметаат и дека цивилното партнерство не може да ја обезбеди истата сигурност која бракот ја нуди за нив и нивното дете. Поради тоа, барањето на г-а Хамалаинен да биде регистрирана како жена во локалниот регистар беше одбиено.
Г-а Хамалаинен започна административна постапка пред националните судови, кои во мај, 2008 и во февруари 2009 година ја одбија нејзината жалба против одлуката со која се одбива нејзиното барање за регистрација како жена. Судовите се изјаснија дека легислативата за потврдување на родот на транссексуалните лица во Финска нема за цел да го промени фактот дека според позитивното финско право, само маж и жена можат да стапат во брак. Врховниот управен суд ја одби нејзината вонредна жалба во август, 2010 година. Г-а Хамалаинен смета дека условувањето на признавањето на нејзиниот нов пол со трансформација на нејзиниот брак во цивилно партнерство претставува повреда на нејзините права предвидени со чл.8 (право на неповредливост на приватниот и семеен живот), чл.12 (право на брак) и чл.14 (забрана за дискриминација) од Европската конвенција за човекови права.
ЗА ПОСТАПКАТА
Апликацијата беше поднесена до Европскиот суд за човекови права на 8 јули 2009 година.
Во пресудата на Советот од 13 ноември 2012 година, Судот сметаше дека не постои повреда на чл.8, ниту пак на чл.14 заедно со чл.8 и дека нема потреба да се испитува случајот за повреда на чл.12. Судот утврди дека во финскиот правосуден систем постои фер баланс помеѓу правото за неповредливост на приватноста на г-а Хамалаинен преку можноста за промена на матичниот број од една страна и интересот на државата да ја зачува традиционалната институција брак, од друга страна. Согласно тоа, не е непропорционално барањето за промена на бракот на апликантката во цивилно партнерство, бидејќи тоа е реална опција која на истополовите парови и на нивните деца им нуди речиси идентична правна заштита со онаа на брачните парови.
По барање на апликантката, согласно чл.43, случајот беше упатен до Високиот совет на 29 април, 2013 година.
[1] Согласно чл.43 од Европската конвенција за човекови права, во рок од три месеци по донесувањето на Пресудата од страна на Советот, секоја страна во случајот може, во исклучителни случаи, да побара случајот да биде упатен до Високиот совет на Судот, составен од седумнаесет членови. Во тој случај, панелот од пет судии одлучува дали случајот отвара сериозно прашање кое се однесува на интерпретацијата или примената на Конвенцијата или на нејзините протоколи, или пак, отвора сериозно прашање од општа важност, во кој случај Високиот совет ќе донесе конечна пресуда. Доколку случајот не отвора такво прашање, панелот ќе го одбие барањето, во кој случај пресудата на Советот станува конечна. Инаку, пресудите на Советот стануваат конечни по истекот на периодот од три месеци, или порано, доколку страните се изјаснат дека немаат намера да поднесат барање за упатување на случајот до Високиот совет.
Press Release: English
