Неодамна, како резултат на мислењето на жири-комисијата, Бобан Стојановиќ доби награда за човекови права од страна на David Kato – Vision и Voice, и со тоа беше прогласен за еден од петте најдобри активисти во светот. По тој повод, Queer.hr направи интерјву со Бобан Стојановиќ, а разговорот го водеше Луција Север.
Бобан Стојановиќ е роден во српскиот град Зајечар. За време на војната во Југославија го одбил позивот за приклучување на армијата, и наспроти тоа се приклучил на феминистичката и антимилитирастичкото група „Жени во црно“. Од 2005 година, почнува интензивно да се занимава со правата на ЛГБТИК луѓето, па така го основал и Центарот за промовирање на култура на ненасилство и еднаквост Queeria, кој работи со програми за едукација, промовирање на толеранција помеѓу младите, како и на поттикнување на јавно запознавање со проблемите на ЛГБТИК заедницата.
Во 2009 година, бил помеѓу главните организатори на белградската Поворка на гордоста, која беше откажана со објаснување дека припадниците на полициските сили нема да бидат во можност да ги заштитат учесниците. Заради своето делување, повеќе пати бил жртва на закани и физички напади, при што и неговата куќа била вандализирана и место за испишување на хомофобични пораки. И покрај сето тоа, Стојановиќ никогаш не се откажал од својата борба, и на тој начин се профилирал како еден од најенергичните активисти и бранители на човековите права на ЛГБТИК луѓето во регионот, но и на светско ниво.
Во продолжение, интегрално го пренесуваме интервјуто на Бобан Стојановиќ.
Што беше тоа што те поттикна да се занимаваш со активизам во Србија?
– Рано сфатив дека ќе биде премногу напорно и комплицирано, цел живот, да се претварам и лажам или да живеам опкружен со граници. Мене (како на геј тинејџер) идејата за животот ми беше иста како и на стрејтерите: можноста да живеам со полни гради, на најдобар можен начин, и никој да не ме спречува во тоа. Сепак, кога сите околу мене дознаа дека сум геј, тоа значајно влијаеше на мојот живот и егзистенција, и единствениот избор беше активизмот.
Во моментот кога одлучив да се занимавам со активизам, не познавав никој што го прави тоа, и така моите почетоци на општествен ангажман, всушност беа годините на волонтирање во центрите за бегалци, феминистичките и мировните организации, работата со деца ромчиња, како и со речиси сите малцински и маргинализирани групи.
Подоцна, кога подлабоко ја запознав активистичката сцена, ценев дека сум и‘ потребен, дека идеите и визијата која ја имам може позитивно да влијае на позициите на ЛГБТИК заедницата во Србија. Така почна се‘, а кога размислувам за моментот кога во целост ќе престанам да се занимавам со активизмот, разбирам дека тоа нема да се случи. Мислам дека засекогаш ќе останам ангажиран на еден или друг начин.
Кои се твоите впечатоци од ЛГБТИК сцената во Србија, можеш ли да воочиш позитивни промени во нејзиното прифаќање и што мислиш дека е потребно да се направи за да се промени јавното мислење?
– Постојат многу позитивни поместувања. Тие се бавни, понекогаш – за нас, кои сме дел од ова приказна – речиси невидливи и неприметни, затоа што се знае колку се може и што се може. А секогаш се може повеќе. Забележувам дека последните години, особено заради инсистирањето на ЛГБТИК заедницата да се организира Поворка на гордоста, темата за ЛГБТИК правата е една од најзастапените во областа на човековите права. Тоа се потврдува и со истражувањето на јавното мислење и статиските кои се водат од press clipping-от. За една невидлива заедница, која не може поддршката да ја добие лесно, а уште помалку може да смета на емпатијата и на традиционалната српска солидарност, тоа е големо поместување. За воопшто да не‘ слушнат, ние треба да станеме видливи.
Лично, јас сум за заземање на секој јавен простор, посебно во медиумите, јавноста, на интернет. Се‘ што ни се пружи, треба да се земе. Понекогаш на овој став се гледа со претпазливот, се смета дека се недоволно политички и испразнети, но јас гледам дека тоа може да вроди со конкретни резултати. Денес, активизмот се случува насекаде, пораките се пренесуваат низ интеракција со секој што ќе го сретнете, оти постојат можности да допреме до голем број на луѓе, само ако тоа го посакаме.
Она што ми недостасува е повеќе луѓе кои ќе бидат вклучени во активизмот. Ова година во Србија се одбележуваат 25 години од ЛГБТИК активизмот, а се‘ уште сме мал број на луѓе кои функционираме на таа активистичка сцена. Жалам што генерациите пред нас, а и ние самите, не успеале во развивање на механизми за воведување на нови активисти на сцена.
Неодамна ти падна честа да бидеш прогласен за еден од најдобрите пет активисти во светот. Што имаш сега во план, што ќе се однесува на наредните години од твојот активизам?
– Пред се‘ сакам Поворката на гордоста да добие свој континуитет на одржување и во текот на следните неколку години да стане сцена за сите луѓе, организации, иницијативи кои сакаат да го унапредат статусот на ЛГБТ заедницата во Србија.
Верувам длабоко дека и институциите, преку пробивање на различни неугодни бариери кои секако паѓаат по одржувањето на Поворката, ќе бидат отворени за некои законски иницијативи или решавање на проблемите со насилството и дискриминацијата кон заедницата на која и‘ припаѓам.
Што мислиш дека е неопходно за квалитетен активизам?
– Потребен е позитивен поглед на светот и поништување на идејата за победа и пораз. Неопходно е да се разбере дека во активизмот нема ниту добивки ниту губитоци. Се е‘ е работа на процес и се‘ е подложно на промени. Како што се бориме да добиеме некакво право, така можеме истото право и да го изгубиме. Затоа нашата борба не престанува.
Другата важна работа е да го поништиме сопственото его. Мислам дека една од најголемите кочници во било чиј активизам е неговото или нејзиното его, кое спречува нашата емоција низ која се бавиме со активизам да биде препознаена и кај другите. Длабоко верувам дека секој од нас кој се бави со активизам, треба да стане инспирација за другите луѓе кои сакаат со истото да се бават. Без обзир на тоа како другите перцепираат нечиј лик и дело, преку инспирација од некои поединци може да се поттикнат да се бават со активизам.
Имаш ли некаква порака за новите генерации на ЛГБТИК активисти кои сега се појавуваат на сцената?
– За лошите нешта кои ни се случуваат нема лек, но има решенија – љубовта. Заљубете се во себе, љубете ги луѓето околу себе, отворете го срцето и бидете тоа што сте. Секоја аутирана индивидуа е активист или активистка, затоа што таквите индивидуи покажуваат што значи да се цените самите себе и да живеете достоинствено. Ако некој/а сака уште повеќе да загризе: добродојдовте во клубот!
Извор: queer.hr
